Maaşlar mı Fiyat Etiketleri mi Daha Hızlı Artıyor?
Vatandaşın adı konulmamış bir krizle son yıllarda iyiden iyiye eriyen alım gücünde bakıldığında yıllar boyu maaşların 7 kat arttığı görüldü. Ancak bu artışın karşısında fiyat etiketleri vardı ve aynı sürede 10 kat artış gösterdiğinden erime güçlendi.
Vatandaşlar krizle mücadele ederken, ürün ve hizmetlerdeki zamlar daha fazlalaştı.
Karar yazarı İbrahim Kahveci, 2015-2016 yıllarındaki fiyatları örnek göstererek yaptığı karşılaştırmada, ‘Kimi 7-8 kat kimi 12-15 kat artmış. 2015-16 fiyatlarına göre bugün toplam ürün fiyatları yaklaşık 10 kat civarı artış göstermiş’ ifadelerini kullandı.
Kahveci’nin “2015-2016 yılları ortalamasına göre bazı ürünlerin ortalama fiyatları” şu şekilde görülüyor.
Pirinç 6,41 lira; dana eti 37,12 lira; beyaz peynir 19,52 lira; zeytinyağı 26,32 lira; domates 2,25 lira; patates 1,64 lira; kuru fasulye 7,35 lira; kiralar 677,9 lira; tüp gaz 64,13 lira; no-frost buzdolabı 2.057,8 lira; çamaşır makinesi 1.248,4 lira; diş dolgu ücreti 108,0 lira; benzinli otomobil 52.158 TL; dizel otomobil 70.901 lira; motorin 3,85 lira, benzin 4,52 lira; Belediye otobüsü ve dolmuş ücreti 1,86 lira…
Ekonomi yazarı bu ürünlerin yeni fiyatlarına baktığında kullandığı ifadeler de dikkat çekiyor: “Nerede ise hepsinin yanına bir sıfır daha eklenmiş durumda. Kimi 7-8 kat kimi 12-15 kat artmış. 2015-16 fiyatlarına göre bugün toplam ürün fiyatları yaklaşık 10 kat civarı artış göstermiş” dedi.
Türk-İş açlık sınırının 2015-2016 fiyatlarının da 10 kat arttığı belirtilirken, ortalama emekli maaşı üzerinden hesaplanınca 2015-16 yıllarında ortalama emekli maaşının 1.212,6 TL olduğu görülürken, 2023 ilk yarısında 6.665 TL olduğu görülüyor. 10 kat olarak hesaplansa 12 bin TL’nin üzerine çıkması gereken maaşların 6.665 lirada kalarak 5,5 kat arttığı görülüyor.
SGK’nın ortalama ücretine bakıldığında Haziran 2016’da ortalama aylık brüt ücret 2.530 TL görülürken, Haziran 2023’de 17.690 TL’ye çıkıyor. Asgari ücret artışı 8,4 kat olurken, ortalama ücret artışının 7 kat olduğu görülüyor.
Resmi enflasyona göre artırılan ücretler, fiyat artışlarının oldukça gerisinde kaldığı görülürken, Kahveci, günah olarak “Gerçekliği yansıtmayan resmi veriler eşliğinde fakirleştirilen Milletin hakkıdır” diye niteliyor. Ancak bunun için de halkın bir tepkisi ya da emeği olmadığını belirtiyor.
